Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2009

Τι ξέρουμε για τους αριστερόχειρες;

vita ΤΕΥΧΟΣ - Νοέμβριος 2009
Καθισμένη στο θρανίο για την πατροπαράδοτη φωτογραφία της A΄ δημοτικού, ένα λεπτό πριν το «κλικ», η δασκάλα πήρε το μαρκαδόρο από το αριστερό μου χέρι και τον έβαλε στο δεξί. Η στιγμή αυτή έχει χαραχτεί στη μνήμη μου. Πάντοτε άκουγα κάθε λογής σχόλια για το ότι ήμουν αριστερόχειρας, αλλά ποτέ δεν ένιωσα άσχημα γι’ αυτό, προφανώς επειδή η μητέρα μου -μια αριστερόχειρας που την ανάγκασαν να γράφει με το «καλό» χέρι- δεν το θεωρούσε, όπως άλλωστε και δεν είναι, ελάττωμα. Πάντοτε, όμως, με ενδιέφερε αυτή μου η ιδιαιτερότητα και ήθελα να το... «ψάξω» παραπάνω. Πιο δημιουργικοί, καλλιτεχνικές φύσεις, με μεγάλη κατασκευαστική ικανότητα, αλλά και επιρρεπείς στα ατυχήματα, αδέξιοι (πράγματι είναι, αν σκεφτείτε την ετυμολογία της λέξης!)... Τι ισχύει, τελικά, για το 10% του πληθυσμού που γράφει με το αριστερό; Στον εγκέφαλο του αριστερόχειρα Ο εγκέφαλός μας αποτελείται από δύο ημισφαίρια. Σήμερα οι ειδικοί γνωρίζουν ότι στους δεξιόχειρες είναι το αριστερό ημισφαίριο αυτό που ελέγχει το λόγο, αλλά και τις λεπτές κινήσεις του χεριού τους. Στους αριστερόχειρες, όμως, δεν είναι πάντα ξεκάθαρο ποιο ημισφαίριο κυριαρχεί. Όσον αφορά την κίνηση του χεριού τους, «υπεύθυνο» είναι το δεξί ημισφαίριο. Ωστόσο, στο 50% των αριστερόχειρων το κέντρο του λόγου εδράζεται στο αριστερό ημισφαίριο, όπως ακριβώς και στους δεξιόχειρες. Από τους υπόλοιπους, οι μισοί έχουν το κέντρο του λόγου στο δεξί ημισφαίριο και στους άλλους μισούς τα δύο ημισφαίρια «συνεργάζονται»! Οι αριστερόχειρες, λοιπόν, είναι αρκετά πιο ανομοιογενής ομάδα, σε σύγκριση με τους δεξιόχειρες. Οι τελευταίοι, λόγου χάρη, γράφουν με το δεξί, το οποίο κατά κανόνα προτιμούν και για όλες τις υπόλοιπες εργασίες. Ωστόσο, πολλοί αριστερόχειρες γράφουν με το αριστερό μεν, αλλά ουσιαστικά είναι αμφίχειρες, δηλαδή εκτελούν άλλες χειρωνακτικές εργασίες με το δεξί και άλλες με το αριστερό, π.χ. πετούν μια πέτρα με το δεξί, πιάνουν την οδοντόβουρτσα με το αριστερό, σιδερώνουν και με τα δύο χέρια κλπ. Υπάρχουν μάλιστα και αριστερόχειρες που γράφουν με το αριστερό χέρι, αλλά κάνουν όλες τις άλλες δουλειές με το δεξί! Είναι πιο καλλιτεχνικοί τύποι; Το δεξί ημισφαίριο, που κυριαρχεί στους περισσότερους αριστερόχειρες, θεωρείται το ημισφαίριο της φαντασίας και της διαίσθησης, ενώ το αριστερό ημισφαίριο, που είναι κυρίαρχο στους δεξιόχειρες, είναι το ημισφαίριο της λογικής και της αναλυτικής σκέψης. Οι ειδικοί εικάζουν ότι ένα πιο «ισχυρό» δεξί ημισφαίριο σχετίζεται με μεγαλύτερη κλίση σε δεξιότητες που απαιτούν φαντασία και σύνθεση, όπως π.χ. η μουσική και η ηθοποιία, αλλά και η αρχιτεκτονική. Ίσως γι’ αυτό πολλοί αριστερόχειρες διακρίνονται σε αυτούς τους τομείς. Καλύτεροι στα σπορ; Έχει διαπιστωθεί ότι οι αριστερόχειρες υπερέχουν σε ορισμένα σπορ, όπως το τένις, το μποξ, το πινγκ πονγκ, οι πολεμικές τέχνες κ.ά. Αυτή τους η υπεροχή ερμη-νεύεται με βάση το ότι οι αριστερόχειρες έχουν συνηθίσει να αντιμετωπίζουν δεξιόχειρες αντιπάλους, ενώ οι δεξιόχειρες δεν έχουν την αντίστοιχη εμπειρία, οπότε μειονεκτούν. Το μωρό σας θα γίνει αριστερόχειρας; Ένα παιδί έχει 46% πιθανότητες να γεννηθεί αριστερόχειρας όταν και οι δύο γονείς του είναι αριστερόχειρες και 17% όταν μόνο ο ένας γονιός είναι αριστερόχειρας. Πάντως, αυτό είναι κάτι που ο γονιός μπορεί να διαπιστώσει και μόνος του: Τα περισσότερα μωρά όταν κοιμούνται γυρνούν το κεφάλι προς τη δεξιά πλευρά και γίνονται δεξιόχειρα, ενώ είναι πολύ λιγότερα εκείνα που στρίβουν το κεφάλι προς τα αριστερά και εξελίσσονται σε αριστερόχειρα, σύμφωνα τουλάχιστον με τους ειδικούς. Είναι εξυπνότεροι; • Δεν φαίνεται να είναι εξυπνότεροι από τους δεξιόχειρες, αλλά να χρησιμοποιούν διαφορετικά το μυαλό τους. «Εκμεταλλεύονται», δηλαδή, ευκολότερα και τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου τους, γεγονός που τους επιτρέπει να καταπιάνονται ταυτόχρονα με πολλές δραστηριότητες, καθώς και να σκέφτονται και να αντιδρούν γρηγορότερα από τους δεξιόχειρες (π.χ. σε ηλεκτρονικά παιχνίδια και σπορ), σύμφωνα με τους επιστήμονες του Australian National University. • Επίσης, έχει φανεί ότι οι αριστερόχειρες έχουν το «πάνω χέρι» σε τεστ περιστροφής, προσανατολισμού και αντίληψης γεωμετρικών σχημάτων, ενώ οι δεξιόχειρες υπερέχουν συχνότερα σε λεκτικά τεστ ευφυΐας. • Από την άλλη, οι αριστερόχειρες τείνουν να αμφιταλατεύονται περισσότερο πριν πάρουν μια απόφαση συγκριτικά με τους δεξιόχειρες, που είναι πιο γρήγοροι στις αποφάσεις τους, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του βρετανικού Πανεπιστημίου του Abertay Dundee. Πού οφείλεται η αριστεροχειρία Η προτίμηση του αριστερού χεριού έχει συσχετιστεί: • Με τη θέση (κλίση) του εμβρύου στη μήτρα κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου της κύησης. • Με το γονίδιο LRRTM1, που ανακαλύφθηκε πριν δύο χρόνια και φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κατανομή διάφορων λειτουργιών στον εγκέφαλο. • Με την έκθεση του εμβρύου σε υψηλότερα επίπεδα τεστοστερόνης κατά την ενδομήτρια ζωή. Αριστερόχειρες και υγεία Κατά καιρούς δημοσιεύονται μελέτες που υποστηρίζουν ότι οι αριστερόχειρες βάλλονται συχνότερα από ορισμένες ασθένειες (π.χ. φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, άσθμα, αυτοάνοσα νοσήματα). Ωστόσο, οι ειδικοί τονίζουν ότι δεν υπάρχει σαφώς τεκμηριωμένη σχέση μεταξύ της αριστεροχειρίας και ορισμένων παθήσεων. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι αριστερόχειρες ζουν σε έναν κόσμο φτιαγμένο για δεξιόχειρες, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα ατυχημάτων. Καλύτεροι στο σχέδιο, χειρότεροι στο γράψιμο; Στο σχέδιο των αριστερόχειρων μαθητών υπάρχει μεγαλύτερη αισθητική πληρότητα (όσον αφορά την προοπτική, τη σκίαση κλπ.) σε σύγκριση με αυτό των δεξιόχειρων παιδιών. Αυτή ήταν η διαπίστωση μιας πολύ πρόσφατης έρευνας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας σε μαθητές δημοτικού. Οι ειδικοί τονίζουν ότι ουσιαστικά όλα τα παιδιά ήταν ικανά στο σχέδιο, ωστόσο, από καθαρά καλλιτεχνική σκοπιά, οι αριστερόχειρες φάνηκε να είναι πιο άρτιοι. Από την άλλη πλευρά, όμως, φαίνεται ότι υπάρχουν ελαφρώς περισσότερα αριστερόχειρα παιδιά μεταξύ αυτών που δυσκολεύονται στη γραφή (π.χ. έχουν δυσανάγνωστο γραπτό). Πού θα βρείτε είδη για αριστερόχειρες; Αν ανήκετε στο 90% του πληθυσμού που είναι δεξιόχειρες, ίσως δεν έχετε αναρωτηθεί πόσο δυσκολεύεται ένας αριστερόχειρας να χρησιμοποιήσει το μπρίκι του καφέ, το ψαλίδι ή το μαχαίρι. Εάν όμως έχετε ένα φίλο αριστερόχειρα, να είστε σίγουροι ότι θα εκτιμήσει πολύ ένα δώρο αποκλειστικά για αυτόν. Θα το βρείτε στο κατάστημα «Αριστερόχειρας» (Ακαδημίας 100, τηλ.: 210-38.46.888), το μόνο στην Ελλάδα με είδη για αριστερόχειρες (site: www. aristeroxeiras.gr).

Oι δίαιτες με λίγα λιπαρά ανεβάζουν τη διάθεση

Η απώλεια βάρους στη διάρκεια μιας δίαιτας είναι λογικό να σας φτιάχνει τη διάθεση. Μια νέα μελέτη όμως έρχεται να υποστηρίξει ότι όταν η δίαιτα είναι χαμηλή σε υδατάνθρακες, αυτή η θετική επίδραση ενδέχεται να είναι βραχύβια. Ερευνητική ομάδα από την Αυστραλία αξιολόγησε τις αλλαγές στη διάθεση που μπορεί να φέρει μια δίαιτα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και σε υδατάνθρακες. Αυτό που διαπίστωσε είναι ότι κατά τη διάρκεια ενός έτους από την έναρξη της δίαιτας, η χαμηλή σε λιπαρά δίαιτα προκάλεσε βελτίωση της συναισθηματικής ευημερίας.


Όσοι ακολουθούσαν μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες από την άλλη πλευρά, είδαν επίσης τη διάθεσή τους να βελτιώνεται, με τη διαφορά ότι αυτή η αλλαγή στη συναισθηματική τους κατάσταση άρχισε να ξεθωριάζει μετά τις πρώτες εβδομάδες.
«Τα αποτελέσματα αυτά δείχνουν ότι ορισμένες πτυχές της χαμηλής σε υδατάνθρακες διατροφής μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στη διάθεση... αναιρώντας κατά κάποιον τρόπο οποιαδήποτε θετική επιρροή της απώλειας βάρους», αναφέρει η συντακτική ομάδα.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Archives of Internal Medicine, είναι η πρώτη που εξετάζει τις διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των δύο αυτών τύπων δίαιτας όσον αφορά τις επιπτώσεις στη συναισθηματική διάθεση μακροπρόθεσμα.
Όσο πιο λίγα τα λιπαρά τόσο πιο ψηλά η διάθεση
Οι ερευνητές υπέβαλαν τα συνολικά 106 άτομα που πήραν μέρος στη μελέτη σε μια δίαιτα χαμηλών θερμίδων. Ωστόσο με τυχαία επιλογή οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η πρώτη ακολουθούσε μια δίαιτα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε λίπος και πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και η δεύτερη μια δίαιτα που επιτρέπει την κατανάλωση υδατανθράκων αλλά με περιορισμένη ποσότητα λίπους.
Οι συμμετέχοντες είχαν συνάντηση με διαιτολόγο 2 φορές το μήνα προκειμένου να βοηθηθούν στο να μείνουν πιστοί στη δίαιτα και οι ερευνητές αξιολογούσαν τα συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους, οργής και κόπωσης των συμμετεχόντων πριν από την έναρξη της δίαιτας, μετά από 8 εβδομάδες δίαιτα, μετά από 24 εβδομάδες και στο τέλος του έτους.
Αν και οι συμμετέχοντες κατανάλωναν την ίδια ποσότητα θερμίδων και έχασαν περίπου το ίδιο βάρος – 13,5 κιλά κατά μέσο όρο - μόνον εκείνοι που ακολουθούσαν τη χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος δίαιτα είχαν ανεβασμένη συναισθηματική διάθεση όλο το χρόνο.
«Δεν μου προκαλεί καθόλου έκπληξη το γεγονός ότι όσοι ακολουθούν δίαιτες έχουν καλύτερη διάθεση, όταν η δίαιτα αυτή τους επιτρέπει να καταναλώνουν υδατάνθρακες», αναφέρει ο Δρ Keith Ayoob, διατροφολόγος και αναπληρωτής καθηγητής στο Albert Einstein College της Ιατρικής στη Νέα Υόρκη. «Όταν μια δίαιτα έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, μπορεί να σας εξαντλήσει.»

Οδηγός επιβίωσης από το καθημερινό στρες

Το άγχος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής σας. Όσο κι αν προσπαθήσετε δεν είναι εύκολο να απαλλαγείτε οριστικά και αμετάκλητα από το στρες. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι να βρείτε τρόπους να αποφύγετε καταστάσεις οι οποίες σας προκαλούν στρες και να μάθετε να ελέγχετε τον τρόπο που ανταποκρίνεστε σε αυτό.


Το πρώτο βήμα είναι να βρείτε δικές σας στρατηγικές αντιμετώπισης. Δοκιμάστε να καταγράφετε τα στρεσογόνα γεγονότα της καθημερινότητας, την αντίδρασή σας σε αυτά και πώς θα μπορέσατε να τα αντιμετωπίσετε.
Αφού ανακαλύψετε τι σας προκαλεί άγχος, δοκιμάστε να κάνετε ορισμένες αλλαγές στη ζωή σας που θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε στρεσογόνες καταστάσεις.
Εμείς σας παρουσιάζουμε τις πιο αποτελεσματικές τεχνικές χαλάρωσης που προτείνουν οι ειδικοί:
Διαχειριστείτε το χρόνο σας
Η διαχείριση χρόνου είναι ένας τρόπος για να έχετε στη διάθεσή σας χρόνο για περισσότερα πράγματα που θέλετε και χρειάζεται να κάνετε. Αυτό θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποια πράγματα έχουν επείγοντα χαρακτήρα και ποια μπορούν να περιμένουν. Η διαχείριση του χρόνου σας μπορεί να κάνει τη ζωή σας πιο εύκολη, με λιγότερο άγχος και πιο ουσιαστική.
Αλλάξτε τον τρόπο ζωής σας
Οι επιλογές που κάνετε σχετικά με τον τρόπο που ζείτε επηρεάζουν το επίπεδο στρες που αισθάνεστε. Ο τρόπος ζωής σας δεν μπορεί να προκαλέσει άγχος από μόνος του, αλλά μπορεί να αποτρέψει το σώμα σας να ανακάμψει από αυτό. Προσπαθήστε να:
* Βρείτε μια ισορροπία ανάμεσα στις προσωπικές, τις επαγγελματικές και τις οικογενειακές σας ανάγκες. Η αλήθεια είναι βέβαια ότι κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο. Ξεκινήστε εξετάζοντας το πώς θα περνάτε το χρόνο σας. Ίσως υπάρχουν πράγματα που δεν χρειάζεται οπωσδήποτε να κάνετε. Η εξεύρεση μιας ισορροπίας μπορεί να είναι δύσκολη, όμως αξίζει να προσπαθήσετε.
* Προσπαθήστε να έχετε έναν σκοπό στη ζωή σας. Πολλοί άνθρωποι βρίσκουν νόημα στην επαφή με την οικογένεια και τους φίλους, άλλοι στην εργασία ή στον αθλητισμό.
* Φροντίστε να κοιμάστε αρκετά. Το σώμα σας ανακουφίζεται από το άγχος της ημέρας, όταν κοιμάστε.
* Αποκτήστε υγιεινές συνήθειες. Η υγιεινή διατροφή, ο περιορισμός του αλκοόλ και η διακοπή του καπνίσματος και γενικότερα η φροντίδα της υγείας σας είναι η καλύτερη άμυνα εναντίον του στρες.
* Ασκηθείτε. Ακόμη και η μέτρια άσκηση, όπως το περπάτημα σε καθημερινή βάση, μπορεί να μειώσει την πίεση.
Ζητήστε βοήθεια
Η υποστήριξη που παίρνετε από την οικογένεια, τους φίλους και τον κύκλο σας γενικότερα επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό το πώς βιώνετε το στρες. Όταν νιώθετε ότι εισπράττετε υποστήριξη στη ζωή σας, αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να είστε πιο υγιείς.
Μιλώντας για υποστήριξη εννοούμε να νιώθετε ότι σας αγαπούν, σας εμπιστεύονται και σας συμπαραστέκονται. Η υποστήριξη μπορεί να συνδέεται ακόμη με το χρόνο ή τα χρήματα, που διαθέτει κάποιος για σας. Μπορεί να σας φαίνεται δύσκολο να ζητήσετε βοήθεια. Αυτό δεν σημαίνει ότι είστε αδύναμος. Αν έχετε άγχος, μπορείτε να αναζητήσετε υποστήριξη από:
* Οικογένεια και φίλους
* Συνεργάτες και συναδέλφους
* Έναν ειδικό (ειδικά αν το στρες που αισθάνεστε προκαλείται από μια ειδική κατάσταση ή κάποιο πρόσφατο συμβάν)
Αλλάξτε τον τρόπο σκέψης σας
Η εμπειρία αγχωτικών γεγονότων μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε άσχημα για τον εαυτό σας και να αρχίσετε να βλέπετε μόνο τα άσχημα και όχι τα καλά σε μια κατάσταση: με λίγα λόγια αυτό που αποκαλούμε αρνητική σκέψη. Μπορεί να βασανίζεστε από φόβο, ανασφάλεια ή κατάθλιψη. Είναι επίσης πιθανό να αισθάνεστε μοναξιά.
Η αρνητική σκέψη μπορεί να οδηγήσει στα ίδια επίπεδα στρες, που θα προκαλούσε μια πραγματική απειλή. Η προσπάθεια να περιορίσετε τις αρνητικές σκέψεις μπορεί να σας βοηθήσει να μειώσετε την πίεση.
Ακολουθήστε τις παρακάτω τεχνικές:
* Η θετική σκέψη σας βοηθάει να αντιμετωπίσετε ένα πρόβλημα, αλλάζοντας τον τρόπο που σκέφτεστε. Ο τρόπος που σκέφτεστε επηρεάζει τελικά τον τρόπο που αισθάνεστε.
*Η επίλυση προβλημάτων σας βοηθάει να προσδιορίσετε όλες τις πτυχές ενός αγχωτικού γεγονότος, να εστιάσετε στις πτυχές που είστε σε θέση να αλλάξετε και να ασχοληθείτε με πράγματα που δεν μπορείτε να αλλάξετε.
* Η επικοινωνία σας βοηθάει να εκφράσετε τα συναισθήματά σας. Το να μην μπορείτε να μιλήσετε για τις ανάγκες και τις ανησυχίες σας, σας δημιουργεί άγχος και μπορεί να χειροτερεύσει την ήδη άσχημη συναισθηματική σας κατάσταση.


cosmo.gr