αυτογνωσια

Γνώθι σ’ αυτόν. Τι εννοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες; Τι εννοούν οι σημερινοί επιστήμονες της ψυχικής υγείας με τη λέξη αυτογνωσία; Τι σημαίνει αυτογνωσία; Πως επιτυγχάνεται; Γιατί για όλους μας θα ήταν καλό να την επιδιώκουμε; Σε τι μας χρησιμεύει;

Αυτογνωσία, η γνώση του εαυτού. Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ποιοι είμαστε; Από πού ερχόμαστε; Γιατί ήρθαμε σε αυτή τη ζωή; Τι ήρθαμε να κάνουμε εδώ; Κάνουμε αυτό για το οποίο ήρθαμε; Που έχουμε να πάμε; Ήμαστε στον δρόμο που οδηγεί εκεί ή ήμαστε κάπου αλλού, χαμένοι;

Οι αρχαίοι Έλληνες ήξεραν καλά ποιοι είναι, που ήθελαν να φτάσουν και πως θα πήγαιναν εκεί. Γι’ αυτό και η αρχαία Ελλάδα άνθισε και δημιούργησε ένα πολιτισμό μοναδικό και ανεπανάληπτο που όλη η υφήλιος γνωρίζει γι’ αυτόν και δεν θα ξεχαστεί ποτέ.

Για τους σημερινούς επιστήμονες αυτογνωσία είναι μια βιωματική διαδικασία μέσα από την οποία ο άνθρωπος γνωρίζει τον εαυτό του. Η γνώση του εαυτού είναι ανεξάντλητη. Γι’ αυτό, αυτά που μπορείς να γνωρίσεις για τον εαυτό σου είναι πολλά. Ενδεικτικά αναφέρω:
· τι επιθυμείς και τι θέλεις από την ζωή σου
· ποια είναι τα δυνατά σου σημεία
· ποιες είναι οι αδυναμίες σου
· τι σε κινητοποιεί και τι σου δίνει χαρά
· τι θέλεις να αλλάξεις στον εαυτό του και τι στη ζωή σου
· τι έχεις πετύχει μέχρι τώρα στη ζωή σου
· πως συνδέεσαι με τους άλλους ανθρώπους
· τι σε εμποδίζει να πραγματοποιήσεις τις επιθυμίες και τους στόχους σου
· πως χρειάζεσαι να βελτιωθείς ως άνθρωπος
· ποια είναι τα πιστεύω και οι πεποιθήσεις σου
· ποιες αξίες βλέπεις ότι έχεις ως άνθρωπος
· ποιοι είναι οι φόβοι σου και πώς να τους αξιολογήσεις
· ποιες είναι οι τεράστιες δυνατότητες που έχεις κ.λ.π.

Αυτή η βιωματική διαδικασία γίνεται με την βοήθεια ενός ειδικού της ψυχικής υγείας που έχει περάσει από αυτή την διαδικασία και δεν μπορεί να γίνει αλλιώς π.χ. διαβάζοντας ένα βιβλίο αυτογνωσίας. Και αυτό, γιατί την ώρα που διαβάζεις, στρέφεις την προσοχή σου σε αυτό που διαβάζεις και όχι σε σένα. Μέσα στην συνεδρία ο/η σύμβουλος, ψυχολόγος ή ψυχοθεραπευτής/ρια σε βοηθάει να εστιάσεις σε σένα.

Για να επιτευχθεί η αυτογνωσία χρειάζεται ειλικρίνεια και κουράγιο για να έρθουμε σε επαφή με τον εαυτό μας και να έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με την αλήθεια μας. Στην αναζήτηση αυτής της γνώσης χρειάζεται να έχουμε μια ρεαλιστική άποψη για τον εαυτό μας. Ούτε να τον υπερεκτιμούμε, ούτε να τον υποτιμούμε. Χρειάζεται μια ρεαλιστική άποψη για τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μας.

Όσο περισσότερο γνωρίζουμε τον εαυτό μας τόσο τον καταλαβαίνουμε. Καταλαβαίνουμε γιατί και πως διαλέγουμε συντρόφους που είναι ή δεν είναι οι κατάλληλοι για εμάς, γιατί και πως διαλέγουμε φίλους, γιατί είμαστε μόνοι ή έχουμε ανθρώπους γύρω μας που νοιάζονται, γιατί αισθανόμαστε έτσι όπως αισθανόμαστε και γιατί σκεφτόμαστε έτσι και όχι αλλιώς. Καταλαβαίνουμε τι είναι αυτό που μας αγχώνει, τι είναι αυτό που μας θυμώνει, τι είναι αυτό που μας δίνει χαρά και πώς να διαχειριστούμε αυτά και όλα τα συναισθήματα τα οποία νιώθουμε καθημερινά.

Όταν φτάσουμε στο σημείο να καταλάβουμε το εαυτό μας τότε θα τον αποδεχθούμε. Θα δούμε τι μας αρέσει και τι όχι, τι μας είναι χρήσιμο και τι άχρηστο, τι μας οδηγεί στην ευτυχία και τι στη δυστυχία. Ότι μας αρέσει και μας είναι χρήσιμο μπορούμε να το κρατήσουμε. Ότι δεν μας αρέσει και μας είναι άχρηστο μπορούμε να το αλλάξουμε. Μη γνωρίζοντας τον εαυτό μας και μένοντας στο σκοτάδι σε ότι έχει σχέση με μας σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να πιανόμαστε στην παγίδα των εσωτερικών μας διαμαχών και θα συνεχίσουμε να αφήνουμε εξωτερικούς παράγοντες όπως άλλους ανθρώπους ή καταστάσεις να μας χειρίζονται και να μας βάζουν σε καλούπια. Όταν ξέρεις ποιος/α είσαι τότε ξέρεις πως έχεις την ικανότητα και μπορείς να διαμορφώσεις εσύ την ζωή σου στο παρόν αλλά και στο μέλλον όπως εσύ θες.

Η αλλαγή στο τρόπο διαχείρισης συναισθημάτων, συμπεριφορών και σκέψεων δεν είναι εύκολη, χρειάζεται χρόνο και κόπο. Εξαιτίας αυτού του κόπου κάποιοι άνθρωποι δεν θέλουν να αλλάξουν, προτιμούν να μείνουν εκεί που είναι και να μην μετακινηθούν καθόλου μέχρι το τέλος της ζωής τους. Όσοι έχουν ισχυρή επιθυμία για να γνωρίσουν το εαυτό τους και να δουλέψουν σκληρά μαζί του τότε είναι σίγουρο ότι θα τα καταφέρουν και σε αυτό και σε όποιο άλλο στόχο κι αν βάλουν στη ζωή τους.

Η αυτογνωσία είναι το πρώτο βήμα για να δημιουργήσεις αυτό που θέλεις. Όταν εστιάζεις την προσοχή σου στο πως νιώθεις, στο πως αισθάνεται το σώμα σου, στο πως συμπεριφέρεσαι, στο πως σκέφτεσαι και με ποιον τρόπο τα ερμηνεύεις όλα αυτά τότε ξέρεις που πηγαίνεις στην ζωή σου. Γνωρίζοντας τον εαυτό σου καταλαβαίνεις ότι εσύ έχεις τον έλεγχο της σκέψεως και των συναισθημάτων σου, ότι δεν είσαι έρμαιο των καταστάσεων και εφόσον εσύ έχεις τον έλεγχο μπορείς να κάνεις ότι αλλαγές θέλεις στον τρόπο σκέψης, στην διαχείριση των συναισθημάτων και στην ζωή σου γενικότερα.

Μέσω της αυτογνωσίας έχεις καλύτερη και αποτελεσματικότερη επικοινωνία με σένα αλλά και με τους άλλους γύρω σου. Δημιουργείς καλύτερες διαπροσωπικές σχέσεις και κατανοείς καλύτερα τον εαυτό σου και τους γύρω σου. Η αυτοεκτίμησή σου και η αυτοπεποίθησή σου αυξάνονται. Κατευθύνεσαι στην γνώση και στη μάθηση που είναι ο δρόμος για την σοφία. Απολαμβάνεις την εσωτερική γαλήνη και την ηρεμία πνεύματος και ψυχής φτάνοντας στην ευτυχία. Αισθάνεσαι πλήρωση, ευδαιμονία και οδηγείσαι στην τελείωση.

Γεωργία Δανέζη
Bsc in counseling & psychological science